Hematologen Moniek de Witte en Jürgen Kuball hebben een donatie van € 150.000 van Stichting Leukemie.nl ontvangen voor onderzoek dat zich richt op het verminderen van virale infecties na stamceltransplantatie bij leukemiepatiënten.

In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 2.000 mensen leukemie. Dit is een vorm van kanker waarbij het beenmerg te veel witte bloedcellen maakt. Patiënten met acute leukemie worden vaak behandeld met een intensieve chemokuur, gevolgd door een stamceltransplantatie. In dit zware traject krijgen heel veel patiënten na de transplantatie een virale infectie, vaak met het cytomegalovirus (CMV). Daarnaast lopen patiënten het risico dat de leukemie terugkeert.

Landelijk onderzoek

Dr. Moniek de Witte en prof. dr. Jürgen Kuball hebben een landelijk onderzoek opgezet waarin ze gaan onderzoeken hoe medicatie met preventieve werking tegen een CMV-infectie zo efficiënt mogelijk kan worden voorgeschreven. Waarbij de medicatie lang genoeg werkzaam is om ernstige CMV-infectie te voorkomen, maar niet onnodig lang om een zo natuurlijk mogelijk herstel van het afweersysteem in de weg te staan. Dankzij de bijdrage van Stichting Leukemie.nl kan dit onderzoek versneld van start gaan.

Minder infecties na stamceltransplantatie

Zodra de stamcellen van de donor in het lichaam van de patiënt komen, kunnen de afweercellen van de donor het lichaam van de patiënt als vreemd ervaren. Dit is een omgekeerde vorm van afstoting en noemen we Graft versus Host ziekte. Daarom wordt het afweersysteem de eerste maanden onderdrukt. Bijna alle patiënten krijgen hierdoor te maken met een of meerdere virale infecties na een stamceltransplantatie. Het CMV-virus veroorzaakt verreweg de meeste infecties na een stamceltransplantatie.

Bescherming tegen CMV-infectie

In samenwerking met de HOVON-stamceltransplantatie werkgroep wordt een landelijk onderzoek opgezet waarin wordt onderzocht hoe de medicatie die een preventieve werking heeft tegen een CMV-infectie zo slim mogelijk voorgeschreven kan worden. Dr. de Witte: “Kort na transplantatie hebben patiënten dit medicijn heel hard nodig, omdat ze dan heel kwetsbaar zijn voor ernstige CMV-problemen. Het is echter ook belangrijk om niet te lang met deze medicijnen door te gaan. Want CMV kan het afweersysteem ook een stimulans geven om beter te gaan werken. Niet alleen om geheugen cellen tegen CMV te maken, maar soms kunnen deze afweercellen ook leukemie herkennen. Omdat bij iedere patiënt het afweersysteem in een ander tempo herstelt, willen we de patiënten op iedere poli controle het herstel van het afweersysteem in het bloed gaan meten. We weten dan precies wanneer we de medicatie kunnen stoppen en kunnen zo iedere patiënt een behandeling op maat geven. Dankzij de bijdrage van Stichting Leukemie.nl kunnen we dit belangrijke onderzoek versnellen zodat de behandeling van patiënten met acute leukemie zal verbeteren.”

Minder terugkeer van leukemie na stamceltransplantatie

Een CMV-vaccin zou een veel veiligere manier om de cellen van het afweersysteem te stimuleren. In het UMCU doen we veel onderzoek naar NK cellen en γδT cellen. Deze cellen van het jonge afweersysteem herstellen heel snel na stamceltransplantatie en veroorzaken geen Graft versus Host ziekte.  Ze kunnen ook leukemiecellen herkennen. Er zijn verschillende soorten vaccins beschikbaar, waarvan het nog onvoldoende bekend is hoe ze kunnen bijdragen aan het immuun herstel na stamceltransplantatie. In het tweede deel van dit onderzoek worden verschillende CMV-vaccins in het lab getest, met als doel het meest krachtige vaccin te selecteren.

Vrienden UMC Utrecht & Wilhelmina Kinderziekenhuis

Dit onderzoek kan starten dankzij steun van Stichting Leukemie.nl aan Vrienden UMC Utrecht & Wilhelmina Kinderziekenhuis. Stichting Leukemie.nl steunt onderzoek naar leukemie en aanverwante vormen van beenmerg- en bloedziekten bij patiënten van alle leeftijden. Wij zijn de stichting zeer dankbaar voor hun bijdrage.