Tien procent van alle kinderen in Nederland heeft last van terugkerende luchtweginfecties. Soms zo vaak dat zij lijden onder de gevolgen: ze groeien minder hard, ontwikkelen zich minder snel dan leeftijdsgenoten en kunnen uiteindelijk zelfs longschade oplopen. Deze kinderen krijgen vaak langdurig antibiotica voorgeschreven. Maar is dat wel de beste manier van behandelen? Om deze en andere vragen te kunnen beantwoorden doneerde Kiddy Goodpills gisteren een geweldig bedrag van 150.000 euro voor onderzoek.

De inzet van antibiotica bij luchtweginfecties roept bij onderzoekers en behandelaars nog veel vragen op. Werkt het wel goed genoeg voor luchtweginfecties? En wat zijn de effecten op lange termijn voor deze kinderen? Dr. Lilly Verhagen werkt in het Wilhelmina Kinderziekenhuis aan onderzoek naar deze vragen. Dat doet ze samen met dr. Gertjan Driessen van het Juliana Kinderziekenhuis en artsen van 5 andere Nederlandse ziekenhuizen in de zogeheten Approach studie, die inzicht moet geven in de zin van de inzet van antibiotica.

De juiste medicatie

“Kinderen die chronisch last hebben van terugkerende luchtweginfecties krijgen een lange tijd, vaak maandenlang, antibiotica. In de hoop dat daarmee die infecties worden onderdrukt en het chronische effect wordt teruggedrongen. Dat doen we zodat deze kinderen zich beter voelen en ze weer goed kunnen functioneren” vertelt dr. Verhagen. “Maar we zijn ons er steeds meer van bewust dat antibiotica allerlei bijeffecten hebben die nadelig kunnen zijn. Er wordt bijvoorbeeld steeds meer bekend over de lange termijneffecten, die wijzen in de richting van overgewicht en ouderdomsziektes.”

Naast de bijwerkingen speelt het wereldwijde probleem met opkomende antibioticaresistentie. Bacteriën ontwikkelen dan een soort weerstand tegen antibiotica, waardoor het niet meer tegen die bacterie werkt. “Het is belangrijk dat we daar ook rekening mee houden door voorzichtig te zijn met het voorschrijven van antibiotica. Daarom is het goed om te onderzoeken of dit überhaupt een goede oplossing is. Toen er – jaren geleden – werd begonnen met het voorschrijven van antibiotica tegen luchtweginfecties leek het heel goed te werken. Maar sindsdien is dat niet meer onderzocht. Dat is dus hard nodig.“

Approach studie

De Approach studie gaat terug naar de basis van het voorschrijven van antibiotica. Daarbij richt het onderzoek zich op twee delen: de werking van de medicatie, en de bijwerkingen en langetermijneffecten. “Het gaat ons echt om de kinderen en hun klachten. Doet de medicatie wat we willen dat het doet, namelijk de infectie terugdringen of genezen, en wat doet het daarnaast nog meer dat juist niet gewenst is?”

“Tijdens het onderzoek, dat zes maanden loopt, verdelen we kinderen die vaak last hebben van luchtweginfecties onder in twee groepen. De kinderen in groep A krijgen de gebruikelijke antibiotica toegediend, terwijl groep B alleen een placebo krijgt. Op deze manier hopen we na een tijdje verschil tussen de twee groepen te zien, gebaseerd waarop we kunnen bepalen of langdurig antibioticagebruik wel de juiste oplossing is. Tijdens het onderzoek houden we de kinderen natuurlijk scherp in de gaten. Voor hun veiligheid worden van álle kinderen dagelijks de klachten bijgehouden in een eenvoudige app die we speciaal voor de ouders van de deelnemers hebben ontwikkeld. Indien zich een acute infectie voordoet zijn hun artsen vrij de studiemedicatie te staken om een korte antibioticakuur te geven. Zo lopen de kinderen geen gevaar. Misschien ontdekken we op deze manier ook dat dat voldoende is, en langdurig antibioticagebruik helemaal niet nodig is.”

Het is noodzakelijk om met testgroepen te werken, omdat onderzoek naar de werkzaamheid en resistentie niet in een laboratoriumsituatie kan worden uitgevoerd. Het palet aan bacteriën die kunnen zorgen voor luchtweginfecties bij kinderen en resistent kunnen worden, is erg breed. Het gaat niet om één bacterie maar om een samenspel van vele bacteriën. Dat is helaas niet in een laboratorium na te bootsen.

Verwachte resultaten

“Het meest bevredigende resultaat zou zijn dat de antibiotica wel werkt en de resistentie meevalt, omdat bijvoorbeeld resistente bacteriën niet langdurig in het kind aanwezig blijven. Hoeveel en hoe lang er resistentie is gaan we zien in bijvoorbeeld de ontlasting monsters die alle deelnemende kinderen inleveren. Als de uitkomst is dat de antibiotica niet voldoende werkt, opent dat de deur naar verder onderzoek om tot een vorm van medicatie te komen die wel werkt en geen of minder bijeffecten heeft. Dat om te voorkomen dat kinderen nog langer onnodig antibiotica krijgen toegediend.”

Naast het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Juliana Kinderziekenhuis nemen nog vijf andere ziekenhuizen in Nederland deel aan de Approach Studie: het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp/Haarlem, het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda, het Isala in Zwolle, het Amsterdam UMC (locatie VUMC) in Amsterdam en het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft. De eerste onderzoeksresultaten worden over twee jaar verwacht.

Kiddy Goodpills

Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door de prachtige bijdrage van 150.000 euro door Kiddy Goodpills. Deze stichting werft fondsen om noodzakelijk geneesmiddelenonderzoek bij kinderen mogelijk te maken. Dit om ervoor te zorgen dat kinderen, de juiste, goed geteste medicatie krijgen. Met als beoogd resultaat: behandelingen worden effectiever en veiliger, en kinderen kunnen genezen zonder, of met minder, last van bijwerkingen. Kijk voor meer informatie over de Approach Studie of de stichting op kiddygoodpills.nl.