Janjaap van der Net is kinderfysiotherapeut, onderzoeker en hoofddocent Klinische Gezondheidswetenschappen in het Utrechtse Wilhelmina Kinderziekenhuis. In 2014 kreeg hij een mailtje van zijn baas: ‘Er is kans om geld te werven voor een kindersportcentrum. Kun je een half A4-tje opstellen om eens te zeggen hoe je dat ziet?’ Het was in de aanloop naar de Grand Départ in Utrecht, de start van de Tour de France. Aan die start zat een actie voor het goede doel vast. Voor Van der Net was dat halve A4-tje niet zo moeilijk, hij was al jaren bezig zieke kinderen aan het sporten te krijgen. Het kinderbewegingscentrum werd het goede doel van de Grand Départ, samen met het Jeugdsportfonds. Dat was het begin van WKZ Sportief. Op 19 september 2016 was de kick-off, tijdens de Europese Sportweek.
Van der Net: “Onze filosofie is dat kinderen in hun ontwikkeling gesteund worden als ze deel kunnen nemen aan sport en actieve recreatie. Dat geldt ook voor kinderen met een chronische ziekte, psychiatrische aandoening of beperking. Met WKZ Sportief koppelen we kinderen aan sportieve activiteiten van hun voorkeur in hun directe omgeving. Er zijn in Utrecht heel veel initiatieven: fietsen voor blinden, hockey voor mensen met Downsyndroom of voetballen voor kinderen met een hersenbeschadiging. Maar voor veel kinderen met een sportwens ontbreekt een goede routing om clubs dichtbij huis te vinden. Om die kinderen te helpen werken we samen met de jeugdartsen, want zij komen in de wijken en op alle scholen. We richten ons niet op het bouwen van nieuwe voorzieningen maar willen verbinden en versterken wat er al is. Waar nog geen voorzieningen zijn, proberen we samen met de gemeente te stimuleren dat ze er komen.”
Janjaap van der Net: “We willen verbinden en versterken wat er al is.” Fotograaf: Ivar Pel.
WKZ Sportief heeft vier programma’s. Met WKZ Sportief aan bed kunnen kinderen in het ziekenhuis deelnemen aan sportactiviteiten zoals voetballen, (tafel)tennissen of hockeyen. Dat kan op het sportdakterras of op de kamer met sport- en speelmateriaal van de Speel-O-Theek. Het gaat om bewegen voor het plezier, maar altijd met een sportieve inslag. Het Sportadviesspreekuur is voor kinderen die wel willen sporten maar niet weten wat ze mogen of kunnen. Een jeugdarts en fysioloog houden samen spreekuur op het Kinderbewegingscentrum. Kinderartsen uit het kinderziekenhuis, uit de andere Utrechtse ziekenhuizen en ouders kunnen kinderen met een sportwens aanmelden. Onder meer het inspanningsniveau en de trainbaarheid van het kind worden bepaald en het kind zegt welke sportambitie het heeft. Dan wordt bekeken of en waar dat mogelijk is en krijgt het kind een advies. De jeugdarts verwijst door naar een collega in de wijk waar het kind woont.
WKZ Sportief op weg begint in januari of februari 2017 en is bedoeld voor kinderen die een bepaalde sport willen doen maar daarvoor nog vaardigheden missen. De kinderen kunnen vier modules volgen en moeten daarvoor contributie betalen. In de modules kunnen ze bepaalde vaardigheden versterken. Een kind met een psychiatrische stoornis kan bijvoorbeeld ‘Dit voel ik’ volgen, een soort mindfulnesstraining: leren gedijen in een team, met regels omgaan en met een scheidsrechter die nee zegt.
‘Dit kan ik’ is gericht op het versterken van de conditie en fysieke vaardigheden. Met ‘Dit ben ik’ doen kinderen nieuwe sportervaringen op en bouwen aan hun zelfvertrouwen en weerbaarheid. Bij ‘Samen op weg’ leren kinderen waar ze terecht kunnen voor ondersteuning en met vragen over sport en bewegen met een beperking. De trainingen zijn op verschillende locaties in de stad. Na vijf of zes lessen kan het kind via bemiddelaars doorstromen naar een club in de woonwijk. Kinderen die onvoldoende vaardigheden ontwikkelen voor competitiesport kunnen terecht bij Only Friends Utrecht. Dat is een sportclub waar kinderen zich op hun eigen niveau kunnen ontwikkelen in een groot aantal verschillende sporten.
WKZ Sportief Netwerk maakt bestaande sportactiviteiten beter zichtbaar voor huisartsen, kinderartsen en ouders. Kinderen en ouders kunnen naar het Sportadviesspreekuur komen, maar ze kunnen ook op de site van WKZ Sportief kijken en zelf contact leggen met een club. WKZ Sportief Netwerk wil alle geschikte plekken en organisaties zichtbaar maken en aan elkaar verbinden.
Het programma is nog maar pas gestart. Hoe loopt het? Van der Net: “WKZ Sport aan bed loopt al goed. We hebben de eerste kinderen opgeroepen voor het sportspreekuur en we zijn trainers aan het selecteren voor de modules van WKZ Sportief op weg. Het netwerk is er al, dat gaan we steeds meer verf jnen. In 2017 proberen we WKZ Sportief uit en gaan we evalueren. Daarna kan iedereen het wat mij betreft overnemen voor de rest van het land.”
Van der Net verwacht dat het programma goed gaat lopen omdat de sport naar de kinderen toe wordt gebracht. “We zijn jarenlang op zoek geweest naar aansluiting op de thuissituatie. Regionale locaties waar kinderen konden sporten werkten niet omdat de reisafstanden te lang waren. Ik verwacht dat we nu veel aanmeldingen krijgen, ook van de ziekenhuizen in Utrecht en omstreken. Zieke kinderen willen graag sporten, maar we vergeten vaak om daar naar te vragen. Ik denk dat WKZ Sportief ervoor zorgt dat kinderartsen, jeugdartsen en huisartsen sport meer op hun netvlies krijgen. Ik wil dat sport automatisch voor alle zieke kinderen beschikbaar komt, want het is een stap in de richting van meedoen aan de samenleving.”
