Uit onderzoek is gebleken dat de revolutionaire CRISPR/Cas-technologie wellicht nieuwe mogelijkheden biedt om de herpes simplex ooginfectie (HSV-1) te bestrijden. HSV -1 is een infectie aan het oog, waar op dit moment nog geen effectieve behandeling voor beschikbaar is. De bestaande geneesmiddelen kunnen het virus wel remmen, maar niet uitschakelen. Op de lange termijn kan dit een gevaarlijke infectie zijn, met mogelijk een chronische ontsteking van het hoornvlies als gevolg. Dit kan zelfs zorgen dat er uiteindelijk een hoornvliestransplantatie nodig is, en zelfs dan is niet uit te sluiten dat de infectie niet terugkomt. Een herpesvirus blijft immers levenslang in het lichaam aanwezig, ook met een nieuw hoornvlies.
HSV-1 is een herpesvirus. Deze virussen veroorzaken een levenslange infectie van hun ‘gastheer’. Ze worden gekenmerkt door rustende fases waarin het virus eigenlijk niets doet, afgewisseld door fases waarin het virus weer actief wordt en zich opnieuw gaat vermeerderen. HSV-1 houdt zich levenslang schuil in het lichaam. Vanuit zijn schuilplaats migreert het virus van tijd tot tijd terug naar bijvoorbeeld de lip. Zo ontstaat een koortslip. Maar het virus kan ook reactiveren in het hoornvlies van het oog. Door de steeds terugkerende infectie wordt het hoornvlies op den duur ondoorzichtig, en kunnen zeer pijnlijke zweren en uiteindelijk zelfs blindheid ontstaan.
Verstopt virus
Op dit moment is er nog geen effectieve therapie tegen HSV-1 beschikbaar. Dat komt doordat het virus zich heel goed in het lichaam weet te verstoppen, namelijk in de zenuwcellen in ons brein. Daar kan ons afweersysteem niet goed bij. Het virus houdt zich schuil binnen in de cel, waardoor het onbereikbaar is voor antilichamen in het bloed. Daarnaast kunnen ook de zogenaamde T-lymfocyten, die gespecialiseerd zijn in de bestrijding van virussen die zich in cellen bevinden, ze niet opsporen. Het virus kan zich dus ongezien schuilhouden en steeds weer reactiveren.
Nieuwe aanknopingspunten
De revolutionaire CRISPR/Cas-technologie biedt wellicht nieuwe mogelijkheden om HSV-1 te bestrijden. CRISPR/Cas kun je zien als een soort afweersysteem dat bij bacteriën voorkomt. Het wordt gebruikt door bacteriën om virussen te bestrijden. Er wordt als het ware een zoekertje (het Cas-enzym CRISPR) met daaraan een enzym (Cas) op het bacterievirus afgestuurd. Als het DNA van het bacterievirus is gevonden, wordt dat virus-DNA stuk geknipt door het Cas-enzym. Uit recent onderzoek van het onderzoeksteam is gebleken dat ook herpesvirussen op deze wijze kunnen worden geïnactiveerd. Bepaalde delen van het HSV-1 DNA blijken gevoelig te zijn voor het Cas-enzym. Als er twee keer in het stukje virus-DNA wordt geknipt, kan het zich niet meer herstellen!
Hoe nu verder?
CRISPR/Cas lijkt beter in staat om actieve HSV-1 infecties tegen te gaan dan de bestaande geneesmiddelen. Maar om dit gericht toe te kunnen passen is vervolgonderzoek hard nodig.
Tot nu toe zijn de doelwitten van het zoekertje op goed geluk gekozen. Nu is het belangrijk dat precies achterhaald wordt waar het zoekertje het beste op af kan worden gestuurd, zodat er zo effectief mogelijk wordt geknipt. Mogelijk kan dan niet alleen het actieve virus, maar ook het slapende virus gevonden en uitgeschakeld worden. Dan kan het virus ook niet meer reactiveren. Tevens moet worden uitgezocht hoe het CRISPR/Cas effectief in die geïnfecteerde cellen kan worden afgeleverd.